In vogelvlucht gaan we door het (privé) leven van Pierre Cuypers. Van zijn geboorte in 1827, kindertijd en studie via gezinsleven en sociale leven naar zijn woonplaatsen (Roermond en Amsterdam) en overlijden in 1921.

Een volledige en ongetwijfeld meer accurate beschrijving biedt de biografie die in de loop van het Cuypersjaar 2007-2008 is verschenen. Het boek van schrijver/biograaf Wies van Leeuwen heeft de titel Pierre Cuypers, architect (1827-1921) en is uitgegeven door het Cuypersgenootschap.

Pierre Cuypers wordt op 16 mei 1827 geboren in Roermond als negende en jongste kind van Joannes Hubertus Cuypers en Maria Joanna Bex. Zijn vader is kerkenschilder en in het gezin Cuypers wordt belangstelling voor kunst en cultuur aangemoedigd. Zijn ouderlijke huis staat in de Roermondse Hamstraat, waar tegenwoordig modezaak Ter Horst van Geel is gevestigd.

Studie

De jonge Pierre Cuypers is leerling aan het Stedelijk College in Roermond, waar hij als pientere leerling opvalt. Hij krijgt een Roermondse studiebeurs, waarmee hij in 1844 naar de Antwerpse Kunstacademie gaat voor een studie architectuur. Hier krijgt hij les van o.a. Ferdinand Berckmans, Frans Andries Durlet en Frans Stoop. Zij worden als pioniers van de neogotiek in België beschouwd. Na vijf jaar studie slaagt Cuypers in 1849 en komt vervolgens met de prestigieuze Prix d'Excellence terug naar Roermond. Hij wordt als een held met deze prijs binnengehaald. Voor zijn afstuderen maakt hij een ontwerp voor een neogotische kerk.

Gezinsleven

Zijn studietijd in Antwerpen zorgt voor het contact met zijn eerste echtgenote, de Antwerpse Rosalia Vandevin. Ze trouwen in 1850 en krijgen twee dochters. Rosalia overlijdt aan tuberculose, samen met de tweede dochter, kort na de geboorte in 1855.

In 1859 hertrouwt Cuypers met Antoinette, de zus van zijn goede vriend en schrijver Joseph Alberdingk Thijm. Met Antoinette (koosnaam Nenny) krijgt hij twee zoons en drie dochters. Zijn zoon Jos (of Joseph) verwerft net als zijn vader faam als architect, later nog gevolgd door Pierre jr., de zoon van Jos.

Antoinette was een begaafd zangeres. Cuypers schenk haar als huwelijkscadeau een piano, die tegenwoordig nog te bewonderen valt in het Stedelijk Museum Roermond. De piano is, uiteraard, rijkelijk voorzien van schilderingen en ornamenten.

Zijn sociale leven stond, uiteraard, stevig in het teken van zijn werk en wat tegenwoordig "netwerken" heet.

In Roermond is hij lid van het letterkundig genootschap "De Lelie", waarvan de toenmalig secretaris de bekende Roermondse schrijver Emile Seipgens is. Bovendien is hij gemeenteraadslid in Roermond, wat formeel een belemmering is geweest voor het verkrijgen van opdrachten in zijn woonplaats. Let wel: formeel...

Tijdens zijn verblijf in Amsterdam doet Cuypers in 1897 zelfs een gooi naar een Tweede Kamerzetel. In het toenmalige districtenstelsel moet hij het afleggen tegen zijn directe opponent, de zeer rijke tabakshandelaar Jacob Cremer, die prompt vanuit de Kamer tot minister van Koloniën werd benoemd.

In het buitenland wordt Cuypers o.a. erelid van de Ecclesiological Society te London en in Duitsland lid van de "Kunst Gewerbe Verein". In feite hoort het bij zijn werk, evenals de vele functies als jurylid bij (ontwerp) wedstrijden, waarbij hij bovendien regelmatig ook als deelnemer optrad.

Nadat zijn wieg in de Roermondse Hamstraat heeft gestaan en hij zijn studietijd in Antwerpen heeft doorgebracht, vestigt Cuypers zich aan de Maastrichterweg in Roermond. Tegenwoordig heet deze weg ter plaatse Andersonweg. Hij bouwt er zijn eigen woonhuis en dat van zijn compagnon Stoltzenberg. Bovendien richt hij er zijn werkplaatsen in.

In 1865 vestigt hij zich in Amsterdam, waar hij in 1881 verhuist naar zijn huis aan de Vondelstraat 77-79. Het gebied rond (en inclusief) het Vondelpark heeft hij overigens zelf ontworpen en gebouwd als een ware projectontwikkelaar.

In 1894 keert Cuypers terug naar zijn woonhuis Roermond, waar hij tot aan zijn overlijden in 1921 blijft wonen.

Veel is Cuypers niet thuis geweest in zijn woonhuizen. Zijn werk leverde hem vele reizen op, uiteraard naar de vele locaties waar hij bouwwerken leverde, maar ook veel studiereizen die hem door heel Europa brachten.

Pierre Cuypers overlijdt in Roermond op 3 maart 1921 op 93-jarige leeftijd. Van zijn begrafenis zijn filmbeelden bewaard gebleven, waarop goed duidelijk wordt welk een voornaam persoon gestorven is. Een overweldigende hoeveelheid mensen is hiervoor naar de Roermondse St. Christoffelkathedraal gekomen.

Zijn graf is gelegen op "d'n Aaje Kirkhoaf" in Roermond, waar zijn grafmonument te vinden is naast de bisschopskapel. Het grafmonument is recentelijk geheel gerestaureerd en zeker een bezoek waard. Het staat bol van (katholieke) symbolieken.

Direct na zijn overlijden wordt er in Roermond al gesproken over de oprichting van een standbeeld. Toch duurt het nog negen jaar tot het bronzen standbeeld, een ontwerp van de gerenommeerde beeldhouwer August Falise, op het Roermondse Munsterplein (dat daarmee vooral Cuypers' Munsterplein is) wordt onthuld.